شبکه‌های اجتماعی دیجیتال، شبکه‌های اجتماعی آفلاین و توسعه پایدار اجتماعی ایران

شبکه‌های اجتماعی چه هستند؟ چگونه می‌توان آن‌ها را فهمید؟ اصلا چه لزومی به «کنترل‌گری» و تصدی‌گری شبکه‌های اجتماعی وجود دارد؟

به جای مقدمه

همیشه از این که ما در ایران «داگلاس راشکوف» یا «دنیل دنت» نداریم نالیده‌ام. به خصوص در حوزه‌هایی که نیازمند مفهوم پردازی عمیق و به اصطلاح «فلسفه محتوا» هستند.

چند روز پیش داشتم فکر می‌کردم چه می‌شود اگر به جای غر زدن سر این‌که چرا تا کنون کسی در مورد «مفاهیم شبکه‌های اجتماعی» صحبتی نمی‌کند، خودم چیزهایی بنویسم.

در واقع انگیزه اصلی نوشتن صرفا بلند فکر کردن نیست و نبودن انسجام نوشتاری و پراکندگی نوشته‌ها در حد توئیت و پست شبکه‌های اجتماعی مرا می‌آزرد.

طنز ماجرا این‌جاست که خود شبکه‌های اجتماعی اساسا جای مناسبی برای سخن گفتن از شبکه‌های اجتماعی دیجیتال نیستند! پراکندگی و ایندکس نشدن در گوگل و پوشانده‌شدن با سیلی از محتوا که ذات آن‌هاست مانع اصلی دسترسی به محتوای اصیل بوده و هست.

به هر صورت، در نظر بگیرید که این مطلب در همه بخش‌های آن «صرفا» زاویه دید، آموخته‌ها، اندیشه‌ها و تفکرات نویسنده‌اش است و ممکن است در «تمامی بخش‌های آن» سرشار از سوگیری‌ها و مطالب نادرست باشد.

نویسنده ضمن پذیرش حق نقد خواننده، مسئولیت این نوشته‌ها در آینده را نمی‌پذیرد و معتقد به «مرگ مؤلف» است.

این نوشته قابلیت ارجاع ندارد و صرفا پراکنده‌گویی محسوب می‌شود.

رفتار در شبکه‌های اجتماعی آنلاین و آفلاین

اگر با مفاهیم سیستم‌های پیچیده صحبت کنیم و از حلقه‌های بازخوردی نمونه بیاوریم، رفتار درونی سیستم چیزی شبیه به این شبیه‌سازی می‌شود:

در این حالت مشاهده می‌کنیم که رفتار سیستم در حلقه‌های بازخوردی مثبت (که لزوما رفتارهای صحیح اجتماعی نیستند و ممکن است شامل «فساد ساختاری» باشند) با سرعت بیشتری رشد می‌کند و به پیش می‌رود.

نکته تقویت‌کننده این رفتارها آن است که از منظر اجتماعی و سیاسی و مالی همراه «پاداش» هستند و بنابراین با هر بار پیشرفت، تعدادشان زیادتر و عمقشان بیشتر می‌شود (از اختلاس ۳ هزار میلیارد تومانی تا اختلاس‌های کلان‌تر سال‌های اخیر و دکل نفتی)

در حالی که رفتارهای انسانی‌تر که پاداش اجتماعی و فردی اندکی دارند، کم‌کم ناپدید می‌شوند و به زحمت بازتولید می‌شوند. (حلقه‌های بازخوردی منفی)

اما شبکه‌های اجتماعی دیجیتال یک مزیت مهم دارند: آن‌ها به رفتارهای انسانی‌تر پاداش می‌دهند، هم‌چنان که ممکن است برای رفتارهای احمقانه فردی هم پاداش بدهند.

پاداش در اینجا به سادگی «لایک و کامنت» و در نهایت «تعامل» و در موارد بسیار نادری «تأثیر» است.

ادامه دارد.